Hẹp bao quy đầu ở trẻ sơ sinh: Chuyện thường gặp
Bác sĩ nhẹ nhàng thăm khám và giải thích: tình trạng hẹp bao quy đầu rất phổ biến ở trẻ sơ sinh và phần lớn là hoàn toàn bình thường.
Khoảng 96% trẻ trai khi sinh ra có bao quy đầu chưa thể kéo xuống được. Đây là hiện tượng sinh lý, không phải bệnh lý.
Bác sĩ chia sẻ thêm: bao quy đầu và đầu dương vật (quy đầu) chưa tách rời hoàn toàn ngay từ khi sinh ra. Quá trình tách này diễn ra dần theo thời gian, và đến khoảng 5 tuổi, phần lớn trẻ sẽ tự cải thiện mà không cần can thiệp.
Khi nào là sinh lý, khi nào là bệnh lý?
Sau khi thăm khám, bác sĩ xác định tình trạng của bé Minh là hẹp bao quy đầu sinh lý – không gây viêm nhiễm hay tiểu khó kéo dài. Tuy nhiên, bác sĩ cũng lưu ý với chị Linh rằng vẫn cần quan sát kỹ vì một số trường hợp có thể chuyển sang hẹp bao quy đầu bệnh lý – tức là cần điều trị.
Hẹp sinh lý là kết quả của sự phát triển tự nhiên, bao quy đầu dính nhẹ vào quy đầu. Trong khi đó, hẹp bệnh lý thường do:
- Nhiễm trùng tái diễn (viêm bao quy đầu)
- Sẹo xơ sau viêm
- Bất thường bẩm sinh như bao quy đầu quá nhỏ hoặc lỗ tiểu hẹp
Yếu tố nguy cơ bao gồm vệ sinh không đúng cách, thói quen kéo mạnh bao quy đầu khi tắm hoặc do di truyền từ gia đình.
Nhận biết các dấu hiệu cần quan tâm
Về nhà, chị Linh bắt đầu quan sát bé Minh kỹ hơn. Bác sĩ đã hướng dẫn chị cách nhận biết các dấu hiệu:
- Bao quy đầu không kéo xuống được
- Trẻ đi tiểu bình thường, không đau, không sốt
Dấu hiệu cần khám bác sĩ ngay:
- Tiểu khó, tia nước yếu
- Trẻ quấy khóc khi tiểu, có vẻ đau
- Bao quy đầu sưng, đỏ, có mùi hôi
- Trẻ sốt hoặc có dấu hiệu viêm
Bác sĩ cũng giúp chị phân biệt hẹp bao quy đầu với tình trạng dính bao quy đầu. Một hiện tượng sinh lý khác, không gây ảnh hưởng nghiêm trọng nếu được theo dõi đúng cách.
Khám và chẩn đoán: Vai trò của phụ huynh
Trong lần tái khám, chị Linh được bác sĩ giải thích quy trình chẩn đoán:
Khám lâm sàng là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Bác sĩ sẽ kiểm tra độ đàn hồi, khả năng kéo nhẹ của bao quy đầu, và đánh giá có dấu hiệu viêm hay không.
Xét nghiệm bổ sung như siêu âm hoặc xét nghiệm nước tiểu chỉ được chỉ định nếu có nghi ngờ nhiễm trùng đường tiểu.
Phụ huynh đóng vai trò quan trọng: cần ghi lại các triệu chứng (ví dụ bé đi tiểu mấy lần/ngày, có đau hay không, có sốt hay không), đồng thời tránh tự ý dùng thuốc hay can thiệp tại nhà.
Điều trị: Khi nào cần, khi nào không
Sau khi yên tâm rằng tình trạng của bé Minh chỉ cần theo dõi, chị Linh được bác sĩ tư vấn đầy đủ các lựa chọn nếu trong tương lai cần can thiệp.
Quan sát và theo dõi tại nhà
Trẻ dưới 3 tuổi thường không cần điều trị nếu không có biến chứng.
Chị cần vệ sinh cho bé đúng cách, không kéo mạnh bao quy đầu.
Điều trị không phẫu thuật
Chị Linh bắt đầu thoa nhẹ kem corticoid vào bao quy đầu trong 4–6 tuần. Các nghiên cứu cho thấy tỉ lệ thành công lên tới 80–90% nếu dùng đúng cách.
Chị rửa nhẹ cho bé bằng nước sạch, không dùng xà phòng mạnh, không cố kéo bao quy đầu khi chưa được bác sĩ hướng dẫn.
Điều trị phẫu thuật
Cắt bao quy đầu cho trẻ được chỉ định khi tình trạng hẹp bệnh lý kéo dài, tái viêm, nhiễm trùng tiết niệu nhiều lần, hoặc bao quy đầu gây nghẽn tiểu nghiêm trọng.
Phẫu thuật thường đơn giản, nhưng vẫn có nguy cơ như đau, nhiễm trùng, hoặc chảy máu nhẹ sau mổ.
Một số trường hợp có thể áp dụng nong bao quy đầu tại cơ sở y tế trước khi nghĩ đến phẫu thuật.
Nếu không điều trị đúng lúc, trẻ có thể đối mặt với biến chứng:
- Viêm bao quy đầu kéo dài
- Nhiễm trùng đường tiết niệu
- Ảnh hưởng đến thói quen tiểu tiện và vệ sinh cá nhân
Chăm sóc tại nhà: Những điều cha mẹ nên biết
Chị Linh nay đã tự tin hơn trong việc chăm sóc bé Minh. Bác sĩ đã hướng dẫn chị:
- Vệ sinh cho bé hàng ngày: Dùng nước ấm rửa nhẹ vùng kín, lau khô, không cần xà phòng. Tuyệt đối không kéo mạnh bao quy đầu.
- Theo dõi kỹ dấu hiệu bất thường: Nếu bé có biểu hiện đau khi tiểu, sốt, sưng đỏ, nên đưa trẻ đi khám ngay.
- Dinh dưỡng cho bé hợp lý và giữ vùng kín khô thoáng giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Sự hiểu biết là liều thuốc tốt nhất
Sau nhiều ngày tìm hiểu và được tư vấn đúng, chị Linh không còn hoang mang. Chị hiểu rằng hẹp bao quy đầu là hiện tượng bình thường ở trẻ nhỏ, và điều quan trọng là biết khi nào nên lo và khi nào có thể yên tâm. Chị tin rằng, với kiến thức đúng và sự hỗ trợ từ bác sĩ, các bậc cha mẹ có thể chăm sóc con tốt hơn, không để lo lắng chi phối tình yêu thương dành cho con.
Lời nhắn từ bác sĩ Phạm Đức Trọng
Nếu bạn là phụ huynh đang băn khoăn về hẹp bao quy đầu ở con mình, hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ. Tránh tự ý điều trị hoặc nghe theo lời truyền miệng chưa kiểm chứng. Chăm sóc con bắt đầu từ sự hiểu biết đúng đắn.
Bài viết lấy từ trải nghiệm y khoa của bác sĩ Phạm Đức Trọng. Một số thành tựu của bác sĩ Phạm Đức Trọng có thể kể tới:
-
Năm 2020, bác sĩ tốt nghiệp Bác sĩ đa khoa tại Đại học Y dược Huế
-
3 năm sau đó, bác sĩ hoàn thành chứng chỉ phẫu thuật nội soi tiết niệu cơ bản
